Afvalinzameling in Stichtse Vecht gaat mogelijk weer helemaal op de schop, net als in de hele regio

STICHTSE VECHT > Het omgekeerd inzamelen is bijna afgerond in de hele gemeente, alleen Maarssenbroek moet nog worden uitgerold.

Maar dat hele plan komt weer onder druk te staan, want de afvalophaler PreZero  gaat stoppen met het ophalen huis-aan-huis van afval, zeg maar de bakken aan de weg. In een brief aan alle Utrechtse gemeenten schetst de gezamenlijke organisatie Afval Verwijdering Utrecht AVU de gang van zaken en de grote problemen in de nabije toekomst. ‘Deze beslissingen hebben grote gevolgen voor de gemeenten die gebruik maken van private inzamelbedrijven en dwingen tot nadenken over een al zeer nabije toekomst. Met deze notitie brengen wij u op de hoogte van de ernst van de huidige situatie met betrekking tot de afvalinzameling in onze regio’, zo staat in de nota, die begin deze maand is gemaakt. 

Op dit moment is de AVU bezig met de voorbereiding van de aanbesteding van de inzameling van huishoudelijk afval in 10 AVU-gemeenten per 1 januari 2027. De AVU verzorgt als aanbestedende dienst al sinds jaren de Europese aanbesteding van de inzamelcontracten voor deze gemeenten. De inzamelcontracten zijn geen AVU contracten, maar worden na de gunning direct gesloten tussen de gemeenten en de inzamelbedrijven. Ook de inzameling van papier (al of niet met vrijwilligers achter het inzamelvoertuig) en glas wordt bij de voorbereiding betrokken. Met het beëindigen van de huis-aan-huis inzamelactiviteiten door PreZero1 en Renewi (dit laatste bedrijf is niet actief in het AVU-gebied als inzamelaar), dreigt de concurrentie bij deze komende aanbesteding volledig weg te vallen. Remondis heeft aangegeven door te willen gaan met de huis-aanhuis inzameling, maar zal waarschijnlijk de enige potentiële inschrijver zijn, waardoor het risico op hoge tarieven aanwezig is vanwege het ontbreken van marktwerking. Echter, de kans is ook aanwezig dat een aantal gemeenten geen inschrijving ontvangt omdat Remondis als bedrijf een bepaalde capaciteit heeft en deze niet zomaar in korte tijd fors kan uitbreiden. Remondis heeft nu al aangegeven zondermeer te gaan stoppen met de papierinzameling met vrijwilligers bij nieuwe contracten. Behalve Stichtse Vecht hebben nog een aantal gemeenten een contract met PreZero, die verder wil als dit bedrijf ook de verwerking van het ingezamelde afval krijgt toegewezen. Binnen de AVU is dit geen optie omdat de afvalverwerking een aan de AVU overgedragen taak is en niet door de gemeenten afzonderlijk wordt aanbesteed. L

Kortom, de nood is hoog en een oplossing is er nog niet. Gezien de beperkte tijd die beschikbaar is voor de voorbereiding, of anders gezegd de tijd die is benodigd voor het traject naar de voortzetting van de huis-aan-huis inzameling per 1 januari 2027, zullen binnen een kort tijdsbestek meerdere belangrijke keuzes door de gemeenten moeten worden gemaakt. Niet alleen de gemeenten die de afvalinzameling nu door een privaat bedrijf laten uitvoeren, staan voor de keuze privaat of publiek, maar een aantal gemeenten met een eigen inzameldienst (Lopik, Rhenen, Utrecht, Woerden) komt nu ook op een punt waarop op korte of middellange termijn keuzes moeten worden gemaakt ten aanzien van investeringen ten behoeve van de dienstverlening. Wanneer verdergaande eisen met betrekking tot duurzaamheid verlangen dat wordt geïnvesteerd in waterstofof elektrisch aangedreven inzamelvoertuigen, is dit financieel én logistiek een uitdaging. Dan zijn intergemeentelijke samenwerking of samenwerking in een overheidsorganisatie interessante opties om te onderzoeken. 

Wanneer er zich grote wijzigingen in marktomstandigheden voltrekken, leidt dit ontegenzeggelijk tot heroverweging van bestaande kaders of tot formuleren van nieuw beleid. In beide gevallen is brede kennis van de inzamelmarkt nodig. Het Europees aanbesteden van de inzameling voor meerdere AVUgemeenten, is op verzoek van die gemeenten al meerdere keren door de AVU verzorgd. Ook nu is reeds met de voorbereiding voor de komende aanbesteding begonnen. Het voordeel is dat de AVU de marktkennis heeft én alle contracten in één aanbesteding kan onderbrengen, hetgeen efficiënt en financieel voordelig is. Er ligt echter een additionele vraag op tafel: Privaat of Publiek? In het AVU-netwerk zitten publieke bedrijven die zelf de huis-aan-huis inzameling verzorgen voor de bij hen aangesloten gemeenten. Deze overheidsbedrijven zijn goed in staat om de verschillende publieke mogelijkheden te schetsen en de gemeenten hierin te adviseren, wanneer wordt aangegeven dat daaraan behoefte is. De AVU kan, - eventueel met inzet van haar netwerk-partners -, de AVU-gemeenten die dit betreft adviseren en begeleiden in het traject naar de keuze van de invulling van de huis-aan-huis inzameling per 1 januari 2027, zowel privaat als publiek. Gemeenten hoeven dan niet zelf op zoek te gaan naar externe adviseurs. Advisering en besluitvorming kan dan collectief worden georganiseerd, conform de geest van de gemeenschappelijke regeling AVU.