Eerste Utrechtse circulaire hotspot blaast ‘afval’ nieuw leven in

In de houten paviljoens zijn oude treinramen gemonteerd. Kozijnen uit een ander pand vinden hier een nieuwe bestemming. Van meubelmaker tot webdesigner; allemaal ondernemen ze circulair in een van de inmiddels tachtig werkplaatsen en ateliers. Daarnaast genieten 6000 bezoekers per jaar van de groene binnentuinen die bestaan uit gedoneerd groen en volgen buurtbewoners hier een moestuincursus.

Proeftuin

Het Hof van Cartesius is mede tot stand gekomen dankzij het Stadmakersfonds waar de provincie in investeert. Een fonds dat duurzame initiatieven voor gebiedsontwikkeling ondersteunt. Medeoprichter Bianca Ernst praat met passie over haar missie: ‘We willen dit gebied circulair ontwikkelen. Dat betekent afval- en reststromen terugdringen, bouwen met bestaande materialen uit de regio en gebruikmaken van duurzame technologieën en bouwtechnieken.’ Ze ziet het Hof van Cartesius als proeftuin en vliegwiel voor de circulaire economie. ‘We zetten in op een zo breed mogelijke duurzaamheid; van energiesystemen en bouwmethode tot een groene gezonde stad. Ons startpunt zijn initiatieven vanuit de samenleving.’

Zelf werkplek bouwen

Het Hof is een coöperatie, de leden bouwen zelf mee en ontwikkelen het gebied binnen een flexibel format. Ernst: ‘We experimenteren met circulaire technieken en laten kleine ondernemers zelf hun werkplek afbouwen met hergebruikte en groene bouwmaterialen. Kijk eerst wat er is, is mijn devies. We hebben een netwerk van aannemers en bouwbedrijven om aan gebruikte materialen te komen. Bij nieuwbouw wordt altijd te veel ingekocht en aannemers vinden het ook niet fijn om resten weg te gooien. Het Hof is een druppel op een gloeiende plaat, maar als we de reguliere bouwbedrijven zover krijgen dat ze nog maar 10 tot 25 procent afval produceren zou dat veel impact hebben.’

Studentenopdrachten

Circulair ondernemen is natuurlijk duurzaam, maar Het Hof biedt ook het onderwijs kansen door bijvoorbeeld studentopdrachten te creëren rondom circulair bouw, ondernemen en gebiedsontwikkeling. Studenten van ROC Midden Nederland, Nimeto, Hogeschool Utrecht, Hogeschool voor de Kunsten en Universiteit Utrecht voeren hierover onderzoek en projecten uit. Denk aan vraagstukken over circulair ontwerp van gebouwen, interieurs en de openbare ruimte.

Circulaire gebiedsontwikkeling opschalen

Ernst ziet een grote rol voor de provincie als het gaat om circulaire gebiedsontwikkeling: ‘Opschalen is belangrijk en daarvoor moeten gemeenten en provincie meebewegen. Het Hof is nu bijvoorbeeld getoetst aan nieuwbouw, en niet aan renovatie en herontwikkeling. Dat zou meer mogelijk hebben gemaakt, want nu moeten onze deuren bijvoorbeeld ook 2,30 meter hoog zijn, dat is hard zoeken. Circulair ondernemen kost ten tweede veel geld, want het is kostbaarder om een balk uit een oud schoolgebouw te slopen, dan om hardhout uit het tropisch regenwoud in te laten vliegen. Daar helpt de provincie met subsidie. Ten derde moet de belasting op goederen omhoog, zodat het minder aantrekkelijk wordt om alles maar nieuw te kopen. Dat is een kwestie van de lange adem, maar de provincie heeft de positie om daarvoor te lobbyen bij het Rijk.’