Oukoper molen langs A2 volledig vernieuwd

REGIO > De Oukoper Molen is de bekendste molen van ons land met honderdduizenden passanten per dag. Een molen met een prachtig, eeuwenoud verhaal. In 1644 wordt de Oukoper Molen gebouwd om het water vanuit de Oukoper polder in de Amstel-boezem te malen. 

Het had een ‘achtkante’ molen moeten worden, maar dat was te duur, het werd een wipmolen. De geschiedenis trekt aan haar voorbij en al op 28 jarige leeftijd krijgt de molen een serieuze tegenslag te verwerken, in het Rampjaar 1672 trekken de Fransen op naar Amsterdam en worden door de (Oude) Waterlinie tegen gehouden. Uit wraak steken ze o.a. de molen in de brand, die lijdt daar enorme schade door, maar gelukkig wordt de molen hersteld en maalt weer verder.

Eeuwen passeren, molenaars komen en gaan. Zelfs het tijdperk van de mechanisatie gaat voorbij, omdat de boeren geen gemaal kunnen betalen, maalt de molen door tot 1961. Ondertussen wordt, rond 1950, de rijksweg van Utrecht naar Amsterdam aangelegd, die de molen afsnijdt van haar polder. En nu kijkt zij naar haar polder die aan de andere kant van de rijksweg ligt. Toch vinden ze elkaar via een duiker onder de A2. En zo laat de molen zien dat met een goede wind 30 duizend liter water (tankwagen vol!!) nog steeds uit de polder kan worden gemalen, gewoon op de wind.

Groot onderhoud

Door de veenpolders van Oukoop droog te houden daalt het grondwaterpeil van ongeveer 1,25 meter in 1644 tot het huidige peil van 2,35 meter onder NAP. Omdat het waterpeil ruim een meter lager is, komt de zware eikenhouten funderingsplaat, die op 2 meter onder de molen ligt, droogt te staan. De molen zakt langzaam maar zeker een beetje scheef, de roeden hebben hun beste tijd gehad en de koker moet ook weer recht gezet worden. Kortom, de molen is aan een ingrijpende hersteloperatie toe. Inmiddels is die helemaal uitgevoerd en molenaar Piet Schiereck staat trots naast zijn molen te glunderen. “Ik ben inmiddels enige tijd gepensioneerd en meer dan 20 jaar molenaar op deze historische molen. Maar in vergelijking met dit monument ben ik een jonkie, een onrustige puber eigenlijk.”

Levende geschiedenis

“Het is toch schitterend om je te realiseren wat er allemaal op en rondom de molen is gebeurd. De brand in 1672 heeft de molen beschadigd, maar er zijn nu nog balken die hergebruikt zijn bij de herbouw na die brand. De molenaarsgezinnen in de afgelopen eeuwen waren niet de kleinsten. Op de onmogelijkste plaatsen in de molen vind je slaapplaatsen. In de bedstee in ‘woonkamer’ van de molen is aan het voeteneind een houten krib voor de allerjongste gemaakt en onder het bed een lade waarin het op één-na-jongste kind werd gelegd. Letterlijk het ondergeschoven kind. Iedere balk en spijker biedt informatie over het werk dat de opeenvolgende molenmakers hebben gedaan. Voor mij en mijn collega-molenaars is het een rijkdom om met deze oude machine te mogen werken. We hebben nu een nieuw fundament, nieuwe roeden, de koker staat rechtop, de lagering van het scheprad is afgesteld, het terrein is weer 40 cm opgehoogd en het wiekenkruis is volledig hersteld. De molen kan er weer heel lang tegen en zal nog vele jaren met haar wieken naar de automobilisten op de A2 zwaaien en… als je dat ziet, realiseer je dan dat de molen er nog steeds rustig staat, net zoals de file waar je weer in staat.”

Bezoek de molen

De restauratie van de molen heeft ruim € 230.000 gekost en werd mogelijk dankzij de Beschermers (donateurs) van het Utrechts Landschap, een succesvolle crowdfundingsactie en donaties van het Parelfonds van de provincie Utrecht, het Molenfonds van de Vereniging De Hollandsche Molen, het Pieter Houbolt Fonds, het Prins Bernhard Cultuurfonds, het Waterschap Amstel Gooi en Vecht en de Rabobank Gooi en Vechtstreek. “We zijn al deze mensen dankbaar en doen ons best om de molen zoveel mogelijk te laten draaien; dat is beter voor de molen en voor ons. Het is even zoeken als je de molen wilt bezoeken, maar we vinden het leuk je de molen te laten zien. Iedere woensdagmiddag van 13.30 tot 16.00 uur kan dat en op zaterdag is er een molenaar van 10.30 tot 15.30uur, ” besluit Piet zijn verhaal