Dubbele bodem bij kasteel Nijevelt
NieuwsDoor Dries van Dijk
DE MEERN > Kasteel Nijevelt blijft twistappel. Rond 1356 streden de Stichtse bisschop Jan van Arkel en de graaf van Holland, Willem V om Nijevelt.
Nou ja, strijden? De Stichtse bisschop vertoonde zich niet tijdens de belegering van Nijevelt en offerde dit kasteel met Steven van Zuylen op, om een belegering van de stad Utrecht te voorkomen. Het kasteel werd verwoest, maar de nadelige vrede van 30 juni 1356, 645 jaar geleden, tussen de bisschop en stad Utrecht enerzijds en de Hollandse graaf en steden Dordrecht, Haarlem, Delft en Leiden anderzijds, pakte goed uit voor het Sticht. Het bisdom werd onafhankelijk van Holland, dankzij de Utrechtse burgers. Zelfstandig tot 1528, samenvoeging door keizer Karel V bij Habsburg-Bourgondische Rijk. Graafschap Holland werd in 1433 al door Philips de Goede bij Bourgondië gevoegd. Blijft twistappel, want archeologen zoeken nu naar antwoorden op vragen rond een opgegraven waterstuw bij het verdwenen kasteel. Nijevelt bestaat nu uit 2 begroeide eilanden, temidden van Vinex wijk Veldhuizen, en weilanden, waarin de gemeente Utrecht de oorspronkelijke verkaveling voor een deel herstelt. Dit gebied tussen kasteel en kasteelboerderij ‘Abrona’ is als moes- en bloementuin ingericht. Gemeente Utrecht brengt dit gebied rond de moestuin terug in middeleeuwse staat. Luchtfoto’s maken oude structuren van maar liefst 4 grachten rond het kasteel in het weiland zichtbaar. Niet alles wordt hergraven, maar de oude verkaveling keert terug. Als je oude verkaveling herstelt, door sloten op de originele plek terug te graven, dan kom je restanten uit het verleden tegen, die onder de grond waren verdwenen. Nee, geen ‘werpkogels’ (blijden) of pijlpunten, die waren al eerder gevonden. Maar wel een stuw of sluisje in een rechthoek van 2.60 bij 2.80 meter. Met een dubbele houten bodem. Archeoloog Mathijs Zonneveld van Transect moet met zijn mensen zoals senior houtspecialist, dendro-chronologie, Anja Fisscher, zoeken naar antwoorden op vele vragen, terwijl de opgraving in een paar dagen weer helemaal ongedaan moest worden gemaakt.
Het hout van de stuw, grove den en eik, is kwetsbaar en moet nat blijven. Wat doe je ermee? In een museum is geen optie, want heel kostbaar en geen ‘context’. Alleen door de sluis zoveel mogelijk ter plaatse te bewaren kunnen toekomstige onderzoekers ermee verder. Dus werden alle planken onderzocht op pen-gat verbindingen, zaagsneden en kapsporen. Bemonsteren voor de jaarringen in het hout om de kapdatum en -plaats vast te stellen, als een soort barcode. Ingemeten en ingetekend, digitaal en 1:10 op ‘doorkijkpapier’. Allemaal in één dag, daarna alles genummerd en ingepakt onder de grond. Vragen blijven: functie van de sluis bij de grachten? datering? dubbele bodem? Nijevelt blijft twistappel.
