Makkelijk vaccin voor moeilijk virus
Veiligheid
Door Dries van Dijk
DE MEERN > Prik of niet? ‘Ziek word je er niet van.’ Veertig jaar werkt Joke Ederveen mee aan het veilig ontwikkelen van medicijnen, vaak vaccins. Edra Services, haar bedrijf, werkt al jaren voor verschillende klanten in landen als Nederland, India, V.S. en Europa. ‘Mijn agenda wordt ingedeeld door de tijdzones.’
Werken en overleggen op verschillende schermen thuis. ‘Zorgen voor veilige omstandigheden op het lab. Zorgen dat geen verkeerde virussen of andere ongerechtigheid het proces verkeerd sturen en in de patiënten terechtkomen.’
Joke is ‘groot geworden’ in de virologie en microbiologie. Gestart in de diergeneeskunde, is zij nu al jaren werkzaam in medicijn-laboratoria. ‘Ik ben begonnen met het coronavirus bij katten. Daarna gaan werken in de industrie. Beheer veiligheid, training en controle. Virussen zijn van biologische oorsprong. Processen en analyses bij de ontwikkeling van vaccins vragen om reinheid zonder ‘vreemde’ virussen.’
Is het virus gemeen? ‘Het slaat op veel manieren toe. Onvoorstelbaar wat het allemaal doet. Het ziektebeeld is moeilijk te herkennen. De uitgebroken ziekte is moeilijk te behandelen. Ouderen en dikke mensen zijn kwetsbaar voor Covid. Verschillende organen worden gemakkelijk geïnfecteerd.’
Zijn vaccins belangrijk bij de onderdrukking van de pandemie? ‘Uit NOS-berichten blijkt al dat bij vaccinatie de sterfte door corona daalt. Minder mensen worden ernstig ziek. Het virus volledig uitroeien lukt niet; het blijft in de toekomst de kop opsteken.’ ‘Net als bij het griepvirus. Dat heeft nog meer fratsels en fritsels dan het coronavirus. Het is een goed idee, om moderne COVID-vaccinatie daarop in te stellen.’
Sinds de 50'er jaren, poliovirus, kennen we vaccinatie. Er zijn drie manieren. ‘Het gaat altijd om de triggering van het immuunsysteem, dat het ziektevirus moet aanpakken. Poliobestrijding begon met het inbrengen van dood virusmateriaal. Dat vroeg vaak om 2 of 3 vaccinaties, boosten voor het immuunsysteem.’ Later werden levende verzwakte virusstammen gebruikt, waardoor het lichaam leert om het ziektevirus aan te pakken. Zo ontstond immuniteit voor polio, mazelen en pokken bij kinderen.
Jansen Pharma en andere producenten van het Covid-vaccin gebruiken een andere manier. ‘Inbrengen van stukjes DNA of RNA, waardoor het lichaam zelf de ‘juiste' eiwitten tegen het virus aanmaakt. Dat geeft verschillende voordelen. Het vaccin werkt al voldoende met één injectie. Ernstig ziek worden of sterven kan worden voorkomen.' Op zo'n eenmalige injectie wordt sterk aangedrongen. ‘Dit zal goed begeleid moeten worden. Zowel voor volwassenen als jongeren. Het protocol voor vaccinatie wordt zo veel makkelijker. Covid heeft een veel grotere impact dan griepvirussen, maar een vaccin ontwikkelen blijkt makkelijker. Ook door het grote aantal ‘proefpersonen' bij deze pandemie. Moeilijk virus; makkelijk vaccin. Een prik helpt mee voor de veiligheid van iedereen!'