Benefietconcert voor Oekraïne in Breukelen

BREUKELEN > Pinkstermaandag 6 juni om drie uur ‘s middags geeft Jan Pieter Karman weer een van zijn grandioze concerten op het orgel van de Pauluskerk te Breukelen, Straatweg 37 bij de rotonde van de brugoprit.
Het concert duurt ongeveer een uur en brengt muziek uit de 17e en de 19e eeuw. Na afloop wordt er een drankje geschonken. Bij de uitgang is er een collecte; de opbrengst is geheel bestemd voor hulp aan Oekraïne.

Muziek voor het PInksterfeest is opgewekt en krachtig - als verbeelding van de Geest die Leven geeft. Die Geest komt in een storm en zet mensen in vuur en vlam. ‘Kom, Schepper, Geest, Heer God’ zegt de tekst van eeuwenoude pinksterliederen. Vanmiddag klinken die woorden als basstem van het eerste compositie die gespeeld wordt. Boven die ondergrond hebben in de andere stemmen wind en vuur vrij spel in de Fantasia over ‘Komm, heiliger Geist, Herre Gott’ van de geniale Johann Sebastian Bach. Maar de grote gave van de Geest roept ook ontzag en verwondering op. We horen, ook van Bach, op dezelfde melodie een koraalbewerking. ‘Op een andere manier’, zegt Bach sober. Ieder koraalregel wordt rustig door de andere stemmen ingeleid; pas aan het eind, bij het Halleluja, klinkt de jubel van het feest als een wervelwind.
Na deze twee stukken, geschreven op een lied in de volkstaal, volgt muziek geschreven op de negende eeuwse gregoriaanse melodie  ‘Veni Creator Spiritus’. Eerst een werk van Nicolas de Grigny, lid van een beroemde Franse muziekfamilie, inspirator van de jonge Johann Sebastian. Van De Grigny twee bewerkingen: een ‘Voorspel’ met de melodie krachtig in de tenor, en een fuga. Beide werken zijn maar liefst vijfstemmig.
Als afsluiting van dit bruisende barokgedeelte klinkt nu een tweedelige bewerking van Bach: eerst het hele lied, waar in de baslijn alleen de laatste tel (de derde) een noot heeft, en daaraan vastgeknoopt een deel met de melodie in de bas, en uitbundige akkoorden erboven.   

Nu volgt het romantische deel van het concert, met orgelwerken van César Franck. De geniale musicus had een grote naam verworven met zijn orkest- en pianocomposities. Orgel was niet zijn eerste instrument, maar... in Parijs had hij een heerlijk en ook groot orgel, waarop hij zich, als romanticus, helemaal kon uitleven. De grote orgelwerken zijn in drie boeken gebundeld, met weinig zeggende titels: Zes stukken, Drie stukken, Drie koralen. Maar wat een muziek!  Donderend als een waterval, kabbelend als een beekje -  altijd meeslepend en gestructureerd.
Vanmiddag hoort u eerst ‘Prélude, Fugue et Variation’  (nummer 3 uit ‘Six pièces’)’: oorspronkelijk een pianowerk voor vier handen;  dan ‘Cantabile’ (nummer 2 uit ‘Trois pièces’, gecomponeerd voor de  Wereldtentoonstelling in Parijs in 1878) en ten slotte ’Choral  III’ (nummer  3  uit ‘Trois chorals’ -  Muziek in de grote stijl waar zijn uitgever uitdrukkelijk om had gevraagd!) Komt dat horen!
De programmaboekjes liggen klaar.

Jan Pieter Karman is uitvoerend musicus (Sweelinck Conservatorium Amsterdam) en musicoloog (Universiteit van Utrecht). Sinds eind 2000 is hij als organist verbonden aan de Protestantse Gemeente Breukelen voor diensten in de Pieterskerk, waar zich het kleine, maar fraaie Bätz/Witte-orgel bevindt. Daarnaast beschikt de Protestantse Gemeente over de Pauluskerk, waar een groter instrument staat, een De Koff-orgel, dat het uitvoeren van veel grote orgelwerken mogelijk maakt.