Coronavirus en annuleringen: wie betaalt?

De media staat er vol van: het coronavirus en de COVID-19-ziekte die men daardoor kan oplopen. De overheid treft vergaande maatregelen om de verspreiding van de ziekte tegen te gaan. Hierdoor zijn er ongekend veel annuleringen en afgelastingen. Annuleren is vaak mogelijk, maar niet altijd zonder financiële gevolgen.

Wettelijk uitgangspunt:
Houdt een partij zich niet aan een overeenkomst, dan schiet deze partij tekortschiet in de nakoming van zijn verplichtingen. Deze tekortkoming kan een toerekenbare tekortkoming zijn (wanprestatie) of een niet-toerekenbare tekortkoming (overmacht). Bij wanprestatie is de tekortschietende partij verplicht om de schade van de ander te vergoeden. Bij overmacht is dat niet het geval.

Volgens de wet kan een tekortkoming niet aan de schuldenaar worden toegerekend, wanneer de tekortkoming niet aan zijn schuld is te wijten, noch krachtens wet, rechtshandeling of de in het verkeer geldende opvattingen voor zijn rekening komt. In simpele woorden: bij overmacht is het onmogelijk om een overeenkomst na te komen, zonder dat dit aan partijen kan worden verweten. Als bij het sluiten van de overeenkomst al voorzienbaar is dat deze niet kan worden nagekomen, dan kan van overmacht vanzelfsprekend geen sprake zijn. 

Met name in algemene voorwaarden zijn vaak specifieke regels te vinden over het recht om de overeenkomst te mogen annuleren en de eventuele financiële gevolgen daarvan. Krijg je te maken met annulering of opzegging, check dan altijd eerst over daarover iets in de overeenkomst of algemene voorwaarden is geregeld. Is dat niet het geval, dan zal aan de hand van de wet beoordeeld moeten worden in hoeverre sprake kan zijn overmacht. Is er geen objectieve noodzaak, maar kies je voor annulering omdat je geen onnodig risico op bestemming met het coronavirus te lopen, dan zal van overmacht geen sprake zijn. Dat wordt anders wanneer annulering noodzakelijk wordt als gevolg van maatregelen vanuit de overheid. Denk aan een afgegeven negatief reisadvies.

Annuleringsverzekering?
Overweeg je om een overeenkomst of reservering te annuleren, controleer dan of je een annuleringsverzekering hebt waarvan mogelijk gebruik gemaakt kan worden. Veel annuleringsverzekeringen bieden geen dekking in geval van epidemieën en vergoeden geen onkosten wegens virusuitbraak of negatief reisadvies. Maar sommige (allrisk) verzekeringen bieden wel degelijk enige vorm van dekking of compensatie. Het is dus de moeite waard om dit te checken.

Tip: wanneer annulering niet mogelijk (of niet kosteloos) is, dan zou een oplossing nog gevonden kunnen worden in het verplaatsen van de datum. Dat zal misschien niet juridisch afdwingbaar zijn (dit houdt immers een wijziging van de overeenkomst in, wat alleen mogelijk is met instemming van beide partijen), maar in goed overleg valt er wellicht toch nog iets af te spreken.

M.R. Vossen (advocaat en mediator)

SBM Advocaten I Middenburcht 136 I 3452 MR Vleuten (Utrecht)
T: 030-7555383 I E: leidscherijn@sbmadvocaten.nl I W: www.sbmadvocaten.nl