Provincie Utrecht kiest voor kwaliteitsslag openbaar vervoer

REGIO > De provincie Utrecht staat aan de vooravond van een omvangrijke opgave: hoe willen we vanaf eind 2025 met het openbaar vervoer de groei van het aantal reizigers en de behoefte aan duizenden extra woningen op een duurzame manier faciliteren? Om deze kwaliteitsimpuls voor de reizigers te realiseren, overwegen Provinciale Staten meer budget voor het Utrechts openbaar vervoer in te zetten. De extra middelen worden geraamd op 6-12 miljoen euro voor het startjaar 2026 van de nieuwe OV periode.

Dat is één van de belangrijkste resultaten van de behandeling in Provinciale Staten op 11 mei van de toekomstplannen voor het Utrechts OV. Gedeputeerde Arne Schaddelee: “Ik ben heel blij met de uitkomsten. In december 2025 breekt in de provincie Utrecht een nieuwe, cruciale fase aan voor het Utrechts openbaar vervoer. De provincie wil aan het OV een belangrijke rol geven als motor van een duurzame en gezonde regionale en stedelijke ontwikkeling. Rode draad is het openbaar vervoer met bus en tram te laten meegroeien met de toename van het aantal inwoners en reizigers dat wordt verwacht in de steden, maar ook tussen de kernen daarbuiten. De opgave is fors maar hard nodig. De provincie Utrecht heeft de sterkste OV groei in Nederland. Dat vraagt om een stevige impuls.”

Nieuwe pijlers

Provinciale Staten van Utrecht stelden op 11 mei twee belangrijke beleidsrichtlijnen vast die gezamenlijk de pijlers vormen voor de nieuwe concessieperiode van het Utrechts OV in de jaren 2025-2035. In het OV Netwerkperspectief wordt een doorkijk gegeven op de kansen voor doorgroei van het OV systeem. De Nota van Uitgangspunten laat zien hoe de provincie Utrecht als opdrachtgever het regionaal openbaar vervoer in de nabije toekomst wil aansturen en wat de belangrijkste vertrekpunten zijn bij de nieuwe aanbestedingsronde.

Veel belangstelling voor toekomstplannen

De toekomstplannen voor het Utrechts OV kunnen rekenen op veel belangstelling van belanghebbende partijen. Zo kwamen uit de consultatie circa 700 reacties van reizigers. Ook de Utrechtse gemeenten en belangenorganisaties in het openbaar vervoer zijn actief geraadpleegd. Op basis daarvan zijn de plannen op een aantal punten bijgesteld. Een belangrijke uitkomst van de consultatie was de oproep aan de provincie Utrecht om de balans goed in de gaten te houden tussen de OV voorzieningen in het stedelijk en landelijk gebied. De plannen om te intensiveren op drukke lijnen waarvan veel reizigers gebruik kunnen maken, vonden breed weerklank. Maar het Utrechts OV moet ook toegankelijk blijven in het buitengebied. Het fijnmazige OV netwerk in de provincie met aandacht voor bijzondere doelgroepen moet zo goed mogelijk in stand blijven. Provinciale Staten hebben deze oproep overgenomen en de toekomstplannen zijn daarop aangepast. Ze hebben aangegeven veel waarde te hechten aan een wendbaar en flexibel OV, en willen hier nauw bij betrokken zijn.

Lat ligt hoog

De lat ligt hoog als het gaat om de ambities van de provincie met het Utrechts openbaar vervoer. Met ingang van de nieuwe OV periode wil de provincie Utrecht dat binnen drie jaar ruim 500 bussen elektrisch gaan rijden. Dit betekent een forse vernieuwing van de vloot maar deze uitdaging stelt ook bijzondere eisen aan de laadstations voor de bussen en daarmee aan de inrichting van het OV netwerk. De kwaliteitsimpuls raakt niet alleen de bussen waarmee zal worden gereden. Om de groei van het openbaar vervoer in goede banen te leiden, wil de provincie Utrecht ook met de vervoerders aan de slag met bussen die snel en vaak rijden op populaire routes. Het HOV netwerk U-link wordt als een olievlek verspreid over de provincie en zal in en rondom Amersfoort ingang vinden. Nieuw is verder de introductie van U-liners, snelbussen die over langere afstanden gaan rijden door de gehele provincie. Voor de langere termijn in het stadsgewest Utrecht wil de provincie een stapsgewijze introductie verkennen van een versterking van het lightrail netwerk met nieuwe tramlijnen. Alle bussen en trams zullen vanaf eind 2025 worden gereden met één reizigersmerk: U-OV. Het OV gebied zal worden gereden met twee vervoerders en bestaat uit twee concessies: Utrecht-Binnen en Utrecht-Buiten.

Nieuw toekomstscenario

Om het openbaar vervoer op het huidige niveau te houden en mee te laten bewegen met het toenemend aantal reizigers is een nieuw toekomstscenario gewenst. In dit scenario wordt gerekend met een jaarlijkse toename van het aantal reizigers in het Utrechts OV van 1,5%-3%. Provinciale Staten hebben daarom ingestemd met een belangrijke koerswijziging. In plaats van binnen het beschikbare budget te schuiven met uren voor de dienstregeling zal de provinciale bijdrage meegroeien met de toename van het aanbod. Dit wordt mogelijk gemaakt door extra inkomsten uit de reizigersopbrengsten opnieuw in te zetten voor uitbreiding van OV voorzieningen. De provincie Utrecht deelt in de nieuwe situatie vanaf eind 2025 samen met de vervoerders de verantwoordelijkheden voor de exploitatie van het openbaar vervoer.

Vervolg

Provinciale Staten van Utrecht nemen in juni a.s. bij de behandeling van de Kadernota voor de periode 2023-2026 nadere besluiten over de meerjarenbegroting voor het Utrechts openbaar vervoer. Eind 2022 zal het dagelijks bestuur van de provincie Utrecht het programma van eisen vaststellen, dat als leidraad wordt gebruikt bij de aanbesteding. De publicatie van deze aanbesteding op TenderNed is voorzien in juni 2023. De provincie Utrecht wil in de eerste helft van 2024 de besluiten nemen over de gunning van de nieuwe OV contracten. Aansluitend zullen de vervoerders zich voorbereiden op de nieuwe concessie in de provincie Utrecht.