Mentale gezondheid van Utrechters zit nog in verdomhoekje

UTRECHT > Het beleid van de gemeente voor verbetering van de mentale gezondheid van Utrechters werkt niet. De grote groep Utrechters met mentale problemen wordt met dit beleid niet geholpen of zelfs maar bereikt. 

Dat is de conclusie van het onderzoek Het gaat niet goed van de Rekenkamer Utrecht. In opzet was het gemeentelijke beleid, naar het oordeel van de rekenkamer, al niet doeltreffend. De afgelopen 10 jaar blijkt uit diverse onderzoeken dat steeds meer mensen problemen ervaren met hun mentale gezondheid. Gedurende de coronapandemie is deze vooral onder jongeren zelfs sterk verslechterd. Van de Utrechtse jongvolwassenen (16 t/m 25 jaar) ervaart 22% matige of ernstige psychische klachten. Dit zijn ongeveer 12.000 personen en dan gaat het nog alleen over jongvolwassenen. Psychische gezondheid is als speerpunt opgenomen in de meest recente gemeentelijke volksgezondheidsnota ‘Gezondheid voor iedereen’ (2019-2023). Bereik blijft ver achter Van dat speerpunt is in de uitvoering weinig terechtgekomen. De rekenkamer noteerde dat aangesloten partijen in de stad aangeven meer behoefte te hebben aan sturing door de gemeente. Een samenhangend pakket aan activiteiten om de mentale gezondheid van Utrechters te verbeteren ontbreekt. Wel heeft de gemeente allerlei initiatieven gesubsidieerd, maar daarmee worden maar weinig Utrechters bereikt. Het bereik blijft daarmee ver achter bij de ernst van het probleem. Daarmee vervult de gemeente haar taak op het gebied van preventie niet en neemt de druk op de geestelijke gezondheidszorg (ggz) niet af. 

Geen concreet doel

Bovendien blijkt uit het onderzoek dat het beleid geen concreet doel heeft en dat er structureel onvoldoende personeel en budget is om er uitvoering aan te geven. Het is begrijpelijk dat de focus in het gezondheidsbeleid is verschoven van de mentale gezondheid van alle Utrechters naar alleen jeugdigen en jongvolwassenen. Maar deze koerswijziging is niet expliciet meegedeeld aan de gemeenteraad, zoals eigenlijk had moeten gebeuren. Wat het beleid oplevert, is bovendien grotendeels onbekend, want er is nauwelijks aandacht voor monitoring en evaluatie. Zo kan ook nooit voor de meest doeltreffende of doelmatige interventies worden gekozen. Meer samenhang tussen netwerken en concrete doelen De rekenkamer raadt de gemeente aan om uit te werken hoe ze gaat sturen op het bereiken van doelen door de partijen en netwerken in de stad. Daarnaast is het belangrijk te zorgen voor samenhang tussen de netwerken en aansluiting tussen de preventieve zorg en de eerstelijnszorg. Ook beveelt de rekenkamer de gemeente aan om in het nieuwe beleid een concreet doel te formuleren, wat in balans is met het beschikbare budget. De rekenkamer adviseert alleen subsidies te verlenen aan partijen die bijdragen aan dit doel, en dat kunnen onderbouwen. Tot slot is het van belang dat er ook afspraken worden gemaakt over de manier waarop de voortgang van het beleid gemonitord en geëvalueerd wordt.